NIŠTA NIJE POČELO SA BIJELIM ZASTAVAMA I TRAKAMA! NAUČIMO VEĆ JEDNOM DIO OSNOVNIH ČINJENICA O PRIJEDORU. DODUŠE, ETO SREĆE DA SE I PRIJEDORSKI LJUDSKOPRAVAŠI MALO MANJE LIČNO PROMOVIŠU A MALO VIŠE BAVE FAKTIMA MOŽDA BI NEKE STVARI BILE DALEKO JASNIJE!
1. Dana 7.januara 1992.godine- dva dana prije proglašenja Republike srpskog naroda Bosne i Hercegovine, srpski odbornici u SO Prijedor i predsjednici mjesnih općinskih odbora SDS-a proglasili su „Skupštinu srpskog naroda Opštine Prijedor”. Odlučeno je da će u Skupštini biti 69 odbornika, 28 Srba iz Skupštine opštine Prijedor i 41 predsjednik mjesnih odbora SDS-a. Za predsjednika te Skupštine izabran je Milomir Stakić.
2. Dana 29.aprila pod još uvijek nerazjašnjenim okolnostima, razlozlozima i namjerama koje su više nego sumnjive, kao i njen sam sadržaj, u Prijedor stiže depeša koju je poslao tadašnji ministar unutrašnjih poslova BiH, a danas ”kontroverzni biznismen” Alija Delimustafić, a koja je stigla ni manje ni više do u ruke ljudi u prijedorskoj kancelariju Ministarstva unutrašnjih poslova BiH, tadašnjeg SUP-a. U članku o preuzimanju vlasti, od 28. aprila 1995. godine, Kozarski vjesnik piše da se SDS prvobitno odlučio za 1. maj 1992.Međutim, SDS-ovci su smatrali da je dolazak depeše kojom se naređuje blokada JNA (kasarni, konvoja i transporta) u poslijepodnevnim satima 29. aprila 1992. dovoljan razlog da akciju započnu dan ranije.
3. Dana 30.aprila opština Prijedor je zauzeta „bez ijednog ispaljenog metka“ i Prijedor proglašen „srpskom opštinom“;
4. Iste večeri je neko ubio Radenka Đapu, mladog miicionera. Istraga sprovedena, ubica nikada nije pronađen. Krivci – svi nesrbi opštine Prijedor i dan danas.
5. U znak odmazde priča se da je upravo stric ubijenog zaustavio civile na putu Bosanska Dubica Prijedor i ubio Jusufa Kučkovića i još troje ljudi od kojih su dvoje izvedeni iz autobusa i mještani Dubice-prve đrtve u Prijedoru.
6. U takvoj atmosferi krenuli smo u školu.Javili nam sa radija.
7. Dana 15.maja završili smo skraćenu školsku godinu, a hiljade njih i školovanje zauvijek Kraj školske godine je označio i početak potpunog mraka. Istoga dana ogromna većina nesrba je dobila otkaze na radnim mjestima osim onih kojima je naredjeno da ostanu usljed nedostatka stručnih Srba.
8. Dana 22.maja na punktru u Hambarinama desio se incident. U razmjeni vatre ubijena su dva Bošnjaka i dva srpska vojnika. Više njih je ranjeno. Na Hambarine su upućene prve granate u kasnim noćnim satima. Kaos počinje.
9. Dana 23.maja gotovo bez ikakvog otpora uništeno je najveće naselje na Lijevoj obali Sane-Hambarine. Srpska vojska je ubila desetine civila. Izgorio je veći dio Hambarina. Civilino stanovništvo se razbježalo na sve strane.
10. Dana 24 Maja 1992.godine srpske vlasti su obustavile sav promet na putu Prijedor-Banja Luka i usmjerili ga preko Tomašice i Omarske.Radmilo Zeljaja iz kriznog štaba (tad već srpske) općine Prijedor primio je jednu delegaciju iz Kozarca te im rekao. Kozaračka regularna milicija mora da se preda. Mještani moraju da budu lojalni srpskoj vlasti.Svi moraju da predaju oružje ili će Kozarac biti napadnut. General Radmilo Zeljaja primio je delegaciju mještana Kozarca kojoj je ultimativno naredio predaju kozaračke stanice milicije, potpunu lojalnost novoj srpskoj vlasti, te predaju 5000 cijevi, inače će Kozarac biti sravnjen sa zemljom. Na primjedbu da nemaju toliko cijevi, general je odgovorio da to nije njegov problem. Osman Didović pregovarao je sa Zeljajom, koji je diktirao uvjete predaje Kozarca.General Zeljaja uživa penziju u Srbiji.
11. Dana 26.maja najveći dio Kozarca je potpuno uništen. Srpske policijsko-vojne strukture donose “Odluku o formiranju koncentracionih logora Omarska, Keraterm i Trnopolje” koji su već 26.maja pretrpani civilnim stanovništvom Kozarca.
12. Dana 30.maja, 80 naoružanih i 12 nenaoružanih lica pokušavaju vratiti već izgubljeno. Ovo će ostati zapamćeno kao jedna od najtragičnijih akcija nekog pokreta otpora u novijoj bh historiji. Svi su pobjeni, pohapšeni pa mučeni, a akcija bila povofom da se etnički očisti centralni dio Prijedora sa prigradskim naseljima. Već pretrpani logori primaju nove zatočenike a bageri na Tomašici, u Kevljanima uveliko rade na masovnim grobnicama.
13. Putem prijedorskog radija preostalo nesrpskog stanovništvo se poziva na lojalnost. U nekim prigradskim naseljima priredjeno je i naloženo javno čitaje oglasa o pravilima ponašanja. Postavljanja bijelih zastava/čaršava na kuće i prilikom kretanja bijelih traka oko ruku…
14.Dana 31.maja Prijedor je pun ubijenih nedužnih civila Bošnjačke, Hrvatske,Albanske i Romske nacionalnosti…
15. U periodu do 20 jula sistematski se uništavaju preostala manja i veća naselja uz velike civilne žrtve. U dva odvojena geta svo vrijeme u potpunoj izolaciji živi preko 11000 Bošnjaka Lijeve obale Sane u nekoj vrsti logora poluotvorenog tipa, ili, kako bi se to modernim riječnikom reklo-enklavama.
16. Dana 20.jula počinje najsvirepija akcija uništavanja područja šest bošnjačkih i hrvatske mjesne zajednice Briševo na području Lijeve obale Sane. Do
25.jula srpske vojnopolicijske snage pobile su blizu 1800 ljudi žena i djece samo na ovom području….
17. Dana 5.avgusta bjelosvjetski mediji otkrivaju logore koji počinju biti zatvarani. Ostatak stanovništva se unatrag dva mjeseca perodično progoni i deportuje ka središnjoj Bosni.
18. Dana 21.avgusta počinjen je poslednji veći masakr na Korićanskim stijenama na planini Vlašić gdje je iz konvoja pod pratnjom Crvenog jrsta odvojeno i pobijeno preko 200 muškaraca i dječaka. 12 žrtva je božjim čudom preživjelo ovu strahotu kao i gotovo svuda oko Prijedora.
Preostali nesrbi trpe 3 godine svakodnevnih tortura, mučenja, odvodjenja na radne obaveze, ubijanja.Sve do 10.oktobra 1995.godine kada će većina njih biti protjerana.
Epilog: Nakon srpskog preuzimanja vlasti u općini Prijedor sa 29. na 30. april 1992. godine i uspostavljanja Kriznog štaba Općine, u periodu od kraja maja do kraja augusta ubijeno je ili nestalo 3176 građana Prijedora, oko 31 000 je imalo iskustvo sa zatočeničkim logorima, a kulturni i vjerski objekti Muslimana i Hrvata u potpunosti su uništeni.U knjizi „Ni krivi ni dužni“ evidentirana su imena za 2980 ubijenih Bošnjaka, 159 Hrvata, 25 ubijena Albanaca, osam Roma, zatimpodaci za po jednog ubijenog Čeha, Pakistanca, Srbina i Ukrajinaca. Prema dostupnim podacima u Prijedoru je ubijeno ukupno 102 djece od kojih tijela njih 54 još uvijek nisu pronađena.
Također,evidentirano je stradanje 258 žena, od kojih njih 107 još uvijek nije pronađeno. Najmlađa žrtva bila je beba od tri mjeseca – Velid Softić , a najstarija Zlata Kekić, ubijena u 95 godini života.
Sudbin Music
